Femme-βιβλιοθήκη υγείας. Σε αυτό το άρθρο θα παρουσιάσουμε συνοπτικά τις λειτουργίες του γυναικείου σώματος που έχουν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση περιόδου.
Τι είναι η περίοδος;
Όλα ξεκινούν από την μηνιαία προετοιμασία του ενδομητρίου για την εγκατάσταση του εμβρύου. Το ενδομήτριο είναι ένας χιτώνας που καλύπτει το εσωτερικό της μήτρας και κάθε μήνα παχαίνει και εμπλουτίζεται με θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξη του εμβρύου. Αν τελικά δεν γίνει γονιμοποίηση του ωαρίου (δεν γίνει δηλαδή σύλληψη) τότε όλος αυτός ο χιτώνας αποβάλλεται με την περίοδο. Δηλαδή κατά την περίοδο αποβάλλεται το ενδομήτριο, μαζί με ποσότητα αίματος, προκειμένου να αναπτυχθεί νέο ενδομήτριο για τον επόμενο κύκλο.
Αν υπολογίζω τις μέρες του κύκλου μου, μπορώ με ασφάλεια να έρχομαι σε ερωτική επαφή χωρίς προφυλάξεις;
Όχι. Είναι αρκετά αναποτελεσματική μέθοδος αντισύλληψης να βασίζεσαι στους υπολογισμούς σου ειδικά αν δεν έχεις σταθερό κύκλο. Μπορεί να αποδειχθεί επιτυχημένη μέθοδος αντισύλληψης για μεγάλο χρονικό διάστημα, κάποια φορά όμως θα γίνει λάθος και θα βρεθείς με μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Θα πρέπει να ακολουθήσεις κάποια από τις μεθόδους αντισύλληψης.
Ποια η αλληλουχία των γεγονότων στο μηνιαίο κύκλο;
Ως 1η ημέρα του κύκλου ονομάζουμε την 1η ημέρα που εμφανίζεται το αίμα. Από τότε αρχίζει ο κύκλος και διαρκεί κατά μέσο όρο 28 ημέρες. Υπάρχουν γυναίκες με μικρότερο ή μεγαλύτερο κύκλο πχ 26 ή 30 ημέρες, ενώ ένας αρκετά μεγάλος αριθμός γυναικών έχει άστατο κύκλο χωρίς συγκεκριμένο μεσοδιάστημα μεταξύ περιόδων.
Αλληλουχία γεγονότων:
1η ημέρα: Έναρξη περιόδου (η πρώτη μέρα που εμφανίζεται αίμα). Συνοδεύεται ενδεχομένως από πόνο στην κοιλιά χαμηλά, ο οποίος μπορεί να έχει ξεκινήσει 1-2 ημέρες πριν. (Αποβάλλεται το ενδομήτριο που έχει οικοδομηθεί στον προηγούμενο κύκλο…)
1η -5η ημέρα: Συνεχίζεται η ροή αίματος με μειούμενη σταδιακά ροή. Συνήθως ο πόνος σταματάει από την αρχή του 2ου 24ώρου και μετά.
1η- 14η ημέρα: Σταδιακή αύξηση των επιπέδων οιστρογόνων στο αίμα. Κατά μέσο όρο λίγο πριν τη 14η ημέρα τα οιστρογόνα κορυφώνονται. Γιαυτό και το πρώτο μισό του κύκλου καλείται οιστρογονική φάση. Από την 5η ημέρα οπότε και συνήθως τελειώνει η ροή αίματος αρχίζει να ξαναχτίζεται και να παχαίνει το ενδομήτριο. Ταυτόχρονα, στην ωοθήκη έχει επιλεγεί το ωάριο που θα ωριμάσει πλήρως και το οποίο θα ελευθερωθεί την 14η ημέρα από την ωοθήκη.
13η-14η-15η ημέρα: Ωοθυλακιορρηξία: Το ώριμο ωάριο απελευθερώνεται από την ωοθήκη και ξεκινάει το ταξίδι του. Αφού απελευθερωθεί από την ωοθήκη, μπαίνει στη σάλπιγγα και κινείται προς το εσωτερικό της μήτρας. Η κίνηση γίνεται με συσπάσεις του τοιχώματος της σάλπιγγας και με ειδικές προεκβολές των κυττάρων που καλύπτουν το εσωτερικό της. Αν έχει προηγηθεί ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή και εκσπερμάτιση μέσα στον κόλπο, τα σπερματοζωάρια θα συναντήσουν το ωάριο και ένα από αυτά πιθανόν να το γονιμοποιήσει μέσα στην σάλπιγγα. Μερικές γυναίκες καταλαβαίνουν έναν ήπιο πόνο στην κατώτερη κοιλιά κατά τη διάρκεια της 14ης ημέρας που οφείλεται στην ωορρηξία. Από την ωορρηξία και για το υπόλοιπο του κύκλου η θερμοκρασία του σώματος ανεβαίνει σε σχέση με πριν.
Γόνιμες ημέρες: Το ωάριο από τη στιγμή που βγαίνει από την ωοθήκη και μέχρι να περάσει ένα 24ωρο είναι έτοιμο για γονιμοποίηση. Επομένως περίπου στην 13η-17η ημέρα σε ένα μέσο κύκλο 28 ημερών η πιθανότητα γονιμοποίησης είναι μέγιστη.
15η- 28η ημέρα: Οι επιδράσεις της προγεστερόνης στο σώμα είναι έκδηλες: Προκαλεί πρήξημο στους μαστούς και σε άλλα σημεία του σώματος (λόγω της κατακράτησης νερού). Προκαλεί μια αλλαγή στη διάθεση, που είναι περισσότερο έκδηλη προς το τέλος του κύκλου (26η-28η ημέρα) με ευερεθιστότητα και μερικές φορές ήπια μελαγχολία. Έτσι το τέλος του κύκλου χαρακτηρίζεται από τέτοιου είδους συμπτώματα, που επίσης συνοδεύονται και από επιθυμία για κατανάλωση γλυκών. Σε ορισμένες γυναίκες αυτά τα συμπτώματα μπορεί να αναπτυχθούν σε έντονο βαθμό κάθε μήνα. Αν τα συμπτώματα είναι πολύ έντονα, τότε μπορεί να υπάρχει το λεγόμενο προεμμηνορυσιακό σύνδρομο (PMS), το οποίο πολλές γυναίκες αντιμετωπίζουν με φαρμακευτική αγωγή.
27η-28η ημέρα: Αν δεν έχει γίνει γονιμοποίηση του ωαρίου, παρατηρείται πτώση στα επίπεδα προγεστερόνης στο αίμα και αρχίζει η διαδικασία της περιόδου: Πόνος στην κοιλιά (χαμηλά) και απόπτωση του ενδομητρίου που τελικά δεν χρησιμοποιήθηκε για την εγκατάσταση ενός εμβρύου. Έτσι ερχόμαστε στην 1η ημέρα του επόμενου κύκλου: Το αίμα αρχίζει να ρέει πάλι.
Για τις γυναίκες που δεν έχουν σταθερό κύκλο 28 ημερών πως θα γίνει ο υπολογισμός της ημερομηνίας της ωορρηξίας (πότε δηλαδή είναι οι γόνιμες ημέρες);
Ως γενικός κανόνας ισχύει ότι η ωορρηξία συμβαίνει 14 ημέρες πριν από την επόμενη περίοδο. Έτσι, γυναίκες που έχουν μεγάλο κύκλο, η ωορρηξία τείνει να συμβαίνει μετά τη 14η ημέρα. Ωστόσο αν ο κύκλος είναι άστατος, τότε ο υπολογισμός της ωορρηξίας είναι δύσκολος και αρκετές φορές ανακριβής.
Για τις γυναίκες με σταθερό κύκλο ισχύει ο ακόλουθος κανόνας:
Κύκλος 25 ημερών: η ωοθυλακιορρηξία γίνεται την 10-12η ημέρα
Κύκλος 26 ημερών: η ωοθυλακιορρηξία γίνεται την 11-13η ημέρα
Κύκλος 27 ημερών: η ωοθυλακιορρηξία γίνεται την 12-14η ημέρα
Κύκλος 28 ημερών: η ωοθυλακιορρηξία γίνεται την 13-15η ημέρα (μέσος όρος)
Κύκλος 29 ημερών: η ωοθυλακιορρηξία γίνεται την 14-16η ημέρα
Κύκλος 30 ημερών: η ωοθυλακιορρηξία γίνεται την 15-17η ημέρα
Κύκλος 31 ημερών:, η ωοθυλακιορρηξία γίνεται την 16-18η ημέρα
Να θυμάστε ότι από την οωορρηξία μέχρι την επόμενη περίοδο το διάστημα είναι συνήθως σταθερό και περίπου 14 ημέρες.
Μπορώ να προσδιορίσω τις γόνιμες ημέρες μέσω της θερμοκρασίας σώματος;
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για τον προσδιορισμό των γόνιμων ημερών. Ένας τρόπος είναι η μέτρηση της θερμοκρασίας σώματος, η οποία τείνει να αυξάνεται αμέσως μετά την ωορρηξία (πχ από 36,6 βαθμούς Κελσίου ανεβαίνει σε 37,1). Έτσι αρκετές γυναίκες μετρούν και καταγράφουν τη θερμοκρασία τους κάθε μέρα προκειμένου να προσδιορίσουν τις γόνιμες ημέρες τους. Ωστόσο η τεχνική αυτή μπορεί να μην είναι ακριβής για όλες τις γυναίκες.
Τα τεστ ωορρηξίας του εμπορίου πως λειτουργουν και πόσο αξιόπιστα είναι;
Τα τεστ ωορρηξίας του εμπορίου λειτουργούν όπως ένα τεστ εγκυμοσύνης, με τη διαφορά ότι προσδιορίζουν μια διαφορετική ουσία στα ούρα: Ενώ τα τεστ εγκυμοσύνης είναι σχεδιασμένα ώστε να ανιχνεύουν τη β χοριακή γοναδοτροπίνη, αντίθετα τα τεστ ωορρηξίας ανιχνεύουν την ωχρινοτρόπο ορμόνη στα ούρα. Έτσι όταν το τεστ ωορρηξίας προκύψει θετικό, τότε η ωχρινοτρόπος ορμόνη στα ούρα είναι πολύ υψηλή, κάτι που υποδεικνύει ότι η ωορρηξία επίκειται στις επόμενες ώρες ή ημέρες.
Ο γυναικολόγος πως μπορεί να προσδιορίσει την επικείμενη ωορρηξία;
Οι γυναίκες που έχουν άστατο κύκλο μπορεί να αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες στον προσδιορισμό των γόνιμων ημερών τους. Τότε είναι αρκετά συνηθισμένο η γυναίκα να απευθύνεται στο γυναικολόγο της, ο οποίος μέσω του υπερηχογραφήματος μπορεί να παρακολουθήσει το μέγεθος του ωοθυλακίου και το πάχος του ενδομητρίου που θα πρέπει να αυξάνονται σταδιακά μέχρι και την ωορρηξία. Ο γυναικολόγος μπορεί επίσης να συνταγογραφήσει φάρμακα για την πρόκληση ωορρηξίας και γενικότερα να ρυθμίσει τον κύκλο της γυναίκας, βοηθώντας την να επιτύχει το αποτέλεσμα που επιθυμεί (επίτευξη εγκυμοσύνης ή αντισύλληψη).
