Ανίατη φαίνεται να παραμένει η κοινωνική πραγματικότητα στο Πακιστάν, όπου γυναίκες δολοφονούνται καθημερινά από μέλη του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος. Με αφορμή τη δολοφονία της διάσημης μπλόγκερ Qandeel Baloch από τον αδερφό της, προσπαθήσαμε εδώ στο femme.gr να κάνουμε μια μικρή ανάλυση των γεγονότων, ως φόρο τιμής σε όλες τις γυναίκες που καταπιέζονται και δολοφονούνται.
Οι δολοφονίες αυτές ανήκουν στα λεγόμενα “εγκλήματα τιμής” (honour killings). Για να καταλάβουμε το μέγεθος του προβλήματος, περίπου 1000 δολοφονίες γυναικών καταγράφονται κάθε χρόνο στο Πακιστάν, συνήθως από συγγενείς. Οι δυστυχείς γυναίκες είναι θύματα μιας γενικότερης κουλτούρας “προστασίας της τιμής” της οικογένειας, η οποία καλλιεργείται από μικρή ηλικία. Μία γυναίκα μπορεί να μπει στο στόχαστρο για οποιαδήποτε αιτία, πχ άρνηση να παντρευτεί, κατηγορίες για “μοιχεία”, ακόμα και πχ αν γέλασε δυνατά σε δημόσιο χώρο!
Η Καντίλ Μπαλοχ (Qandeel Baloch) είχε γίνει ευρέως γνωστή στο Πακιστάν μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Παιδί φτωχής και πολύτεκνης οικογένειας κατάφερε να ξεφύγει εν μέρει από την προδιαγεγραμμένη μοίρα της κατακτώντας μια θέση στον κόσμο των video bloggers. Με πτυχίο από το πανεπιστήμιο της Λαχώρης αλλά και με κοφτερό και αιρετικό μυαλό, συχνά αναφερόταν στην καταπίεση που βιώνουν οι γυναίκες στο Πακιστάν και στις ανισότητες που επικρατούν εκεί. Γενικότερα η Καντίλ ήταν μέλος μιας νεότερης γενιάς που μέσω των νέων τεχνολογιών αναζητούν τη λύτρωση από τον κοινωνικό μεσαίωνα που επικρατεί ακόμα στο Πακιστάν.
Με δυνατή αίσθηση του χιούμορ, η Καντίλ δημιουργούσε video τα οποία σύντομα γινόντουσαν viral. Σε κάποια από αυτά υποστήριζε την ομάδα κρίκετ του Πακιστάν και τρολλάροντας υποστήριζε ότι θα κάνει αισθησιακό χορό αν η ομάδα νικήσει αυτήν της Ινδίας. Διεκδικούσε πλήρως την ελευθερία των γυναικών να συμπεριφέρονται όπως θέλουν, να χορεύουν, να ερωτεύονται, να εκφράζονται. Συχνά αναφερόταν με νάζι για το πόσο της άρεσε ως άνδρας ο διάσημος Πακιστανός παίκτης κρίκετ και πολιτικός Ιμραν Καν, προκαλώντας αντιδράσεις. Η Καντίλ προσπαθούσε να προσεγγίσει την ελευθερία και τον τρόπο ζωής των συνομηλίκων της στον υπόλοιπο κόσμο, χρησιμοποιώντας ως όπλο τη σπιρτάδα της και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η Καντίλ έπαιζε επικίνδυνα σε μια άκρως συντηρητική κοινωνία. Σε μια προσπάθεια να αναζητήσει εξηγήσεις για την ισλαμική θρησκεία, πρόσφατα (Ιούνιος 2016) πήρε συνέντευξη από έναν ανώτερο κληρικό τον Μουφτή Αμπντούλ Καουί (Mufti Adbul Qawi) κατά τη διάρκεια της οποίας η Καντίλ τράβηξε φωτογραφίες (selfie) και τις ανέβασε στο λογαριασμό της. Σε κάποιες από αυτές η Καντίλ φορούσε και το καπέλο του κληρικού.
Οι φωτογραφίες έγιναν viral με αποτέλεσμα ένα κύμα συγχαρητηρίων για το θάρρος και το κουράγιο της να μοχλεύσει τα λιμνάζοντα νερά στους κόλπους του συντηρητικού Ισλάμ, αλλά συνοδεύτηκαν από απειλές για τη ζωή της ακόμα και από γυναίκες πιστές στη καθηλωμένη κοινωνική πραγματικότητα.
Τελικά η Καντίλ δολοφονήθηκε από έναν από τους αδερφούς της, o οποίος και ομολόγησε την πράξη του, υποστηρίζοντας ότι έγινε για να αποκατασταθεί η τιμή της οικογενείας τους.
Με βάση τους ισχύοντες νόμους στο Πακιστάν, αν η οικογένεια του θύματος “συγχωρήσει” τον δράστη, τότε η υπόθεση καταπίπτει και ο δράστης αθωώνεται. Ακόμα, είναι πολύ συνηθισμένο οι οικογένειες των θυμάτων να “συγχωρούν” τον δράστη ο οποίος είναι συνήθως επίσης μέλος της οικογένειας. Έτσι οι δολοφονίες γυναικών στο Πακιστάν συνεχίζονται αφού στην ουσία οι δράστες δεν καταδικάζονται, εκτός από λίγες περιπτώσεις.
Είναι αρκετές οι μη κυβερνητικές οργανώσεις που ασχολούνται με τη θέση της γυναίκας στο Πακιστάν, ενώ η κυβέρνηση έχει περάσει αρκετούς νόμους που απαγορεύουν τα εγκλήματα τιμής κυρίως υπό το βάρος της δημοσιότητας των δολοφονιών. Ωστόσο, όπως είναι εμφανές, οι νόμοι αυτοί δεν έχουν ισχύ στις τοπικές κοινωνίες και στις επαρχίες, όπου κυριολεκτικά επικρατούν οι εκάστοτε ερμηνείες του ισλαμικού νόμου. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ωστόσο μια πρόσφατη απόφαση του συμβουλίου ισλαμικής ιδεολογίας στο Πακιστάν, που θεωρεί τα εγκλήματα τιμής ως μη συμβατά με το Ισλάμ.
Femme.gr έρευνα